زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

ادله اثبات حجیت تمثیل





ادله اثبات حجیت تمثیل یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای طرد و عکس یا دوران، و تردید یا سبر و تقسیم است.


۱ - مقدمات اثبات تمثیل



تمثیل، مبتنی بر سه مقدمه است:
۱. حکم در قضیه اصل ثابت است.
۲. علت حکم مزبور، وجود وصفی مخصوص در قضیه اصل است.
۳. وصف مزبور که علت حکم است، در قضیه فرع نیز موجود است.

۲ - استدلال مقدمه دوم



آنچه از بین مقدمات فوق به استدلال نیاز دارد، مقدمه دوم است، زیرا آن دو مقدمه دیگر، روشن و واضح است. برای قضیه دوم دو دلیل ذکر کرده‌اند:
۱. دلیل دوران یا طرد و عکس؛
۲. دلیل تردید یا سبر و تقسیم.
شرح هر یک از این دو دلیل به صورت مستقل آمده است.
[۱] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۴۲-۲۴۶.
[۳] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۳۸.
[۵] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌المیزان، ص۱۴۳.
[۶] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۰۷-۱۰۸.
[۷] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۶۶.


۳ - پانویس


 
۱. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۴۲-۲۴۶.
۲. سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۳۱۳.    
۳. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۳۸.
۴. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۵۷۵-۵۷۸.    
۵. فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌المیزان، ص۱۴۳.
۶. تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۰۷-۱۰۸.
۷. قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۶۶.


۴ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ادله اثبات حجیت تمثیل»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۹.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.